Κύριε Πρόεδρε,

η απάντησή σας στην τελευταία μου επιστολή (23/12/15) είναι άκρως απογοητευτική.

Είναι η πρώτη φορά που απαντάτε στον ένα χρόνο της θητείας σας στη σειρά των επιστολών μου, με τις οποίες σας επισημαίνω ότι παραβιάζεται συστηματικά ο νόμος του Μουσείου, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες του Δ.Σ.

Το να γίνεστε προσβλητικός προς το πρόσωπό μου, χωρίς ίχνος επιχειρημάτων, αποκαλύπτει ότι θέλετε απελπισμένα να μεταφέρετε τη συζήτηση για τα θεμελιώδη ζητήματα που θέτω στο επίπεδο της αντιπαράθεσης προσώπων προσπαθώντας να αναπαράξετε το δήθεν κλίμα «δύσκολων χαρακτήρων» και “κακής χημείας” −το δήθεν επιχείρημα, το οποίο χρησιμοποίησε το 2014 η τότε πολιτική ηγεσία προκειμένου να αποφύγει τα θεσμικά προβλήματα του ΕΜΣΤ απολύοντας το μόλις οχτώ μηνών Δ.Σ. και τη Διευθύντρια.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που στην αρχή της επιστολής σας γράφετε:

«Όλοι πια γνωρίζουν τον χαρακτήρα σας ...».

Εάν ο εντελώς ανακριβής ισχυρισμός σας ότι «όλοι» [ποιοι άραγε είναι αυτοί οι όλοι; τα μέλη του Δ.Σ.;] συμμερίζονται τις απόψεις σας, σας παρηγορεί, να έχετε υπόψη ότι αυτό δεν αποτελεί απόδειξη ότι έχετε δίκιο, ούτε βγαίνει κάτι τέτοιο σαν συμπέρασμα από τις αποφάσεις του Δ.Σ. Και η προηγούμενη Διευθύντρια ισχυριζόταν αναληθώς στα ΜΜΕ ότι την υποστήριζε η πλειοψηφία του Δ.Σ. … Να, πάλι τα “παλιά ξινά σταφύλια”.

Παρακάμπτοντας για τώρα το ύφος της επιστολής σας, απαντώ στα σημεία και τα “ρητορικά ερωτήματα” που βάζει, σαν να θέλατε όντως να σας εξηγήσω:

1. Γράφετε: « Παραμένετε 11 χρόνια στο ΔΣ με μόνο ουσιαστικό έργο την κοινοποίηση και κριτική γεγονότων με τον τρόπο που τα ερμηνεύει το δικό σας μυαλό. »

Ως εκπρόσωπος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ) από το 2005 καταθέτω, μαζί με την κριτική μου, και τις προτάσεις του Επιμελητηρίου για το Μουσείο.

Η κριτική αυτή, όπως φαίνεται και από τα κείμενά μου, ξεκινάει από τον νόμο «Βενιζέλου» του 1997 μαζί με τις αλλαγές που προτείνουμε, συνεχίζει στον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας του ΕΜΣΤ μαζί με τις αλλαγές που προτείνουμε, πάει στα φαινόμενα των βανδαλισμών του θεσμικού πλαισίου μέσα στο ΕΜΣΤ, και καταλήγει ξανά στις μεγάλες ευθύνες του εκάστοτε Υπουργού Πολιτισμού.

(Σας επισυνάπτω Υπόμνημά μου στον Υπουργό Πολιτισμού κ. Τασούλα στις 3/11/2014 .)

Στο σύνολό τους, οι επιστολές μου καταγγέλλουν τη συστηματική υπονόμευση του δημόσιου χαρακτήρα του Μουσείου.

Ο πιο πάνω ισχυρισμός σας μου θυμίζει την παροιμία: “Φωνάζει ο κλέφτης για να φοβηθεί ο νοικοκύρης”. Από όλες μου τις επιστολές βγαίνει ξεκάθαρα η άποψη μου για τον δημόσιο χαρακτήρα του Μουσείου και μάλιστα για την υποχρέωση της Πολιτείας στο άνοιγμα του Μουσείου σε όλους τους εικαστικούς δημιουργούς χωρίς αποκλεισμούς, ως οφείλει. Έτσι «ερμηνεύει το δικό μου μυαλό» την ουσία των καθηκόντων μου στο Δ.Σ. του Μουσείου.

Εσείς πώς ερμηνεύετε τα δικά σας καθήκοντα; Δεν είναι ρητορικό το ερώτημα, σας το θέτω.

Μικρή υποσημείωση: Είναι τόσο φανερό το άγχος σας για την κοινοποίηση των επιστολών μου και όχι για την κριτική τους που γράφετε: «… την κοινοποίηση και κριτική γεγονότων». Πρώτα γράφει κανείς μια κριτική και μετά την κοινοποιεί.

2. Γράφετε: «Αλήθεια είστε υπερήφανος για την μεγάλη σας αυτή προσφορά;»

Όσον αφορά τη δική μου «προσφορά», αυτή περιορίζεται μόνο στο πώς να κάνω πράξη τη θεωρία του Επιμελητηρίου για τα δημόσια μουσεία στην πραγματικότητα του ΕΜΣΤ.

Ως εκ τούτου, τα κείμενά μου έχουν ως κύριο στόχο την επεξεργασία, την ανάπτυξη και την υλοποίηση αυτής της θεώρησης.

Εάν δεν συμφωνείτε ότι η πιο πάνω δουλειά (περί δουλειάς πρόκειται) βοηθάει και το ίδιο το Μουσείο, αυτό είναι άλλου επιπέδου πρόβλημα.

Του επιπέδου: Ποιο είναι το είδος του Μουσείου που φτιάχνουμε (βλ. το συνημμένο >Υπόμνημα).

3. Γράφετε: « Ίσως να μην συνειδητοποιείτε τον ρόλο που έχετε αναλάβει, αλλά η προσπάθεια σας να εμποδίσετε το άνοιγμα του Μουσείου είναι σε όλους ορατή και κάποιους ενδεχομένως εξυπηρετεί. »

Τον ρόλο που έχω αναλάβει τον περιέγραψα πιο πάνω καθώς και ποιους θέλω να υπηρετώ.

Εάν εσείς βλέπετε και κάποιους άλλους να «εξυπηρετούνται» από τον τρόπο που ασκώ τα καθήκοντα μου στο Δ.Σ., ειλικρινά θα ήθελα να μου τους υποδείξετε.

α) Να υποθέσω ότι εννοείτε πως εξυπηρετούνται μικροπολιτικοί τακτικισμοί; Δεν έχω αντιληφθεί κάτι τέτοιο μέχρι τώρα, και είμαι απόλυτα βέβαιος ότι ο τρόπος που διατυπώνω την κριτική μου και τις προτάσεις του Επιμελητηρίου δεν εξυπηρετεί καμία τέτοιου είδους προσέγγιση, ούτε κατ’ ελάχιστο.

β) Να υποθέσω ότι εννοείτε συμφέροντα υπαρχόντων ιδιωτικών μουσείων, επειδή δεν βλέπουν με καλό μάτι να ανοίξει άλλο ένα ιδιωτικού τύπου μουσείο με το προνόμιο όμως του δημοσίου χρήματος; Ούτε και αυτοί ωφελούνται. Αντίθετα βλάπτονται. Είναι βλαπτικό να ανεχτούν, έστω και για προσωρινή “εξυπηρέτησή” τους, την ιδέα ενός μουσείου ανοιχτού σε όλους τους εικαστικούς δημιουργούς, που προβάλλω.

Το Επιμελητήριο μιλάει για ένα μουσείο που ΔΕΝ είναι συνδεδεμένο ούτε με πολιτικές σκοπιμότητες ούτε με την αγορά τέχνης, αλλά μόνο με τα δικαιώματα όλων των δημιουργών στην ελευθερία της καλλιτεχνικής δημιουργίας χωρίς αποκλεισμούς.

Σημειωτέον, αυτό δεν είναι συνδικαλιστικό αίτημα, αλλά αφορά την ίδια την ΙΣΤΟΡΙΑ της ΤΕΧΝΗΣ.

Με την εν λόγω παράγραφο στο κείμενό σας για τον ρόλο μου, που είναι “ορατός σε όλους”, χωρίς να το καταλαβαίνετε (αυτό είναι σίγουρο), στην προσπάθειά σας να με παρουσιάσετε σαν ένα απομονωμένο (sui generis) άτομο μέσα στο Δ.Σ., ακυρώνετε την προσπάθειά σας (στην ίδια παράγραφο) να με παρουσιάσετε ως κάποιον που με τις προσπάθειές του είναι πιθανόν υπεύθυνος που δεν ανοίγει το Μουσείο.

Και αυτό, γιατί η διαρκής αναφορά σας σε κάποιους, «όλους», οι οποίοι «γνωρίζουν» και «βλέπουν» και «καταλαβαίνουν», σημαίνει ότι εσείς μαζί με τους υπόλοιπους «όλους» αντικειμενικά έχετε όλη την ευθύνη σε ό,τι αφορά την διοικητική διαχείριση του Μουσείου και την όποια καθυστέρηση απορρέει από αυτήν προκειμένου να ανοίξει.

4. Γράφετε: « Ευτυχώς όλοι το καταλαβαίνουν και βλέπουν ότι η συμπεριφορά σας δεν συνάδει με αυτή των ανθρώπων της τέχνης οποίοι ως γνωστών κινούνται σε άλλες σφαίρες. »

Βρίσκομαι στη θέση του Δ.Σ. του ΕΜΣΤ ως εκπρόσωπος του Επιμελητήριου με διοικητικά καθήκοντα, και όχι “για να υλοποιώ τα προσωπικά καλλιτεχνικά μου ‘οράματα’*”, ούτε “για να καταλάβω μια τιμητική θέση για το βιογραφικό μου”.

Πρέπει να ομολογήσω ότι αδυνατώ να ερμηνεύσω με ασφάλεια το νόημα αυτής της παραγράφου, πέραν του ότι αποβλέπει άλλη μία φορά να με προσβάλει προσωπικά.

Και βέβαια, προκειμένου να ενδυναμώσετε τους αβάσιμους ισχυρισμούς σας, χρησιμοποιείτε ξανά την ανωνυμία του πλήθους δηλ. «των όλων», τους οποίους είναι σίγουρο αδυνατείτε να προσδιορίσετε.

Αναρωτιέμαι μάλιστα εάν υπάρχει κανείς από τους «όλοι» που θα θέλει να προσυπογράψει την προσβλητική επιστολή σας.

Παρόλα αυτά, θα κάνω μία υπόθεση:

Δυσαρεστείστε διότι ως μέλος του ΔΣ “ανακατεύομαι” στα διοικητικά καθήκοντα του Δ.Σ. περισσότερο ίσως απ’ όσο θα αναμένατε;

Ελπίζω την επόμενη φορά να τύχω μιας ουσιαστικής απάντησης στα ζητήματα που θέτω.

Και μία γενική παρατήρηση:

Πόλις → Θεσμοί = Πολιτισμός

Το θεσμικό πλαίσιο μιας κοινωνίας δεν θα έπρεπε να είναι μηχανισμός άμυνας απέναντι στην ασυδοσία ιδιωτικών συμφερόντων, όπως συμβαίνει, και μάλιστα διάτρητος, αλλά εξελισσόμενο πλαίσιο σχέσεων των πολιτών προς την ευτυχία.

Για το Μουσείο, που θα έπρεπε να προτάσσει την καλλιέργεια των θεσμών στη καθημερινή του ζωή, το να παράγει μόνιμα αυτό το ίδιο προβλήματα στην τήρησή των υπαρχόντων, είναι ΚΑΤΑΝΤΙΑ.

Ακυρώνει τον πολιτισμικό του χαρακτήρα.

Με τιμή

Μιχάλης Παπαδάκης

* Τη λέξη “όραμα” την χρησιμοποιώ ειρωνικά. Είναι ένα κλισέ με δήθεν πνευματική φόρτιση. Λέξη-“μπακαλιάρος” στην καθημερινή αργκό, που αρέσκονται να χρησιμοποιούν δημοσιογράφοι, πολιτικοί και πολλοί του καλλιτεχνικού χώρου. Κάτι ανάλογο με τις «άλλες σφαίρες». Με άλλα λόγια, είναι ένα “όνομα” για κάτι που για αυτόν που το χρησιμοποιεί είναι εντελώς αδιάφορο να το καταλάβει, παριστάνοντας ότι είναι βαθύς γνώστης του.